Staatssecretaris Martijn van Dam (EZ) heeft vandaag de melkvee- en zuivelsector geïnformeerd over de invulling van het fosfaatrechtenstelsel. LTO noemt de maatregel ‘nodig, maar zeer ingrijpend’.De afgelopen maanden is met LTO Nederland, de Nederlandse Zuivelorganisatie, het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, Netwerk GRONDig en de Stichting Natuur en Milieu uitvoerig overlegd over de uitwerking van het fosfaatrechtenstelsel.

Fosfaatrechten
Uitgangspunt van het stelsel is dat boeren alleen fosfaat mogen produceren – en dus melkvee mogen houden – als ze voldoende fosfaatrechten hebben.

Alle melkveebedrijven krijgen per 1 januari 2017 een hoeveelheid fosfaatrechten toegekend op basis van het aantal gehouden koeien op 2 juli 2015, de datum waarop het fosfaatstelsel werd aangekondigd.

Grondgebondenheid
Bij de invoering van het stelsel wil de staatssecretaris extensieve, grondgebonden bedrijven zoveel mogelijk ontzien. Boeren met veel grond in verhouding tot het aantal koeien – en die dus geen aandeel hebben in het fosfaatoverschot – krijgen extra rechten.

Zij worden daarmee minder zwaar getroffen bij de inkrimping van de melkveestapel die noodzakelijk is om de fosfaatproductie onder het Europese maximum te brengen. Melkveehouders krijgen tot begin 2018 de tijd om hun fosfaatproductie via natuurlijk verloop in te krimpen.

Fosfaatplafond
De fosfaatproductie in de melkveehouderij moet sowieso met 4 procent krimpen. Omdat grondgebonden bedrijven en knelgevallen worden gecompenseerd, zal het uiteindelijke afromingspercentage op bedrijfsniveau tussen 4 en maximaal 8 procent liggen.

Het exacte afromingspercentage wordt op 1 juli 2017 vastgesteld.

Mest- en fosfaatproductie
Door de mest- en fosfaatproductie weer in lijn te brengen met de Europese regels behoudt Nederland de derogatie.

Bij verlies van deze vrijstelling zou de sector extra kosten moeten maken, onder andere voor het verantwoord afvoeren van mest en voor het aanvoeren van extra kunstmest. Het ministerie van Economische Zaken schat die kosten op 100 miljoen euro per jaar.

Register
Melkveehouders die hun bedrijf beëindigen of die minder koeien willen houden kunnen de rechten die daarmee vrijkomen onderling verhandelen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) zal dit bijhouden in een register.

Bij iedere transactie komt 10 procent van de overgedragen rechten te vervallen. Dat draagt bij aan de reductie van fosfaat.

Fosfaatproductie
Zodra de fosfaatproductie weer onder het Europees plafond is gebracht, zal RVO de rechten die via transacties zijn afgeroomd opnieuw uitgeven aan bedrijven die aan nader te bepalen voorwaarden voldoen.

Van Dam erkent dat de invoering van het fosfaatstelsel ingrijpende effecten heeft voor de melkveehouderij. ‘Gelet op de overschrijding van het fosfaatplafond is ingrijpen echter noodzakelijk.’

Overschrijding plafond
‘Met dit stelsel weten we zeker dat we de mestproductie terugdringen en dat we ook in de toekomst niet hoeven te vrezen voor overschrijding van het plafond’, verzekert Van Dam.

‘Daarbij worden grondgebonden bedrijven zoveel mogelijk ontzien. Met dit stelsel creëren we duidelijkheid voor de komende jaren en daar is iedereen in de sector bij gebaat.’

• Check voor meer nieuws dossier Fosfaatrechten